Koniecznie to przeczytaj, zanim wyjdziesz na rower!

Każdy z nas, nawet jeśli na co dzień jeździ po lasach i wertepach, co jakiś czas musi pojawić się na drodze publicznej. Niezależnie od tego, czy masz składaka czy MTB, czy codziennie jeździsz do pracy, albo wyjmujesz rower tylko od święta; 

kiedy rowerzysta wjeżdża na drogę publiczną, staje się pełnoprawnym uczestnikiem ruchu. 

Niech to zdanie będzie swego rodzaju myślą przewodnią, od której rozpocznę dzisiejszy wpis i która powinna towarzyszyć Ci przy każdej przejażdżce. Korzystasz z przestrzeni publicznej, więc jesteś odpowiedzialny za siebie i innych. 

To, że prowadzisz kilkunastokilogramowy, zwrotny pojazd, a nie 1,5-tonowy kawał blachy z silnikiem, nic nie zmienia.  

* UWAGA W tym artykule będę posługiwał się określeniem “droga rowerowa” lub “droga dla rowerów”, zgodnie z Prawem o ruchu drogowym. “Ścieżka” kojarzy się z czymś małym, leśnym i dla pieszych. Nie nazywajmy tak dróg dla rowerów. 

Przepisy drogowe a rower – podstawowe zasady ruchu

W Polsce obowiązuje ruch prawostronny, więc Ty, jadąc na rowerze, masz obowiązek trzymać się jak najbliżej prawej strony jezdni. Jeśli na drodze jest pobocze, jedź nim. Najlepszym miejscem są drogi rowerowe, które prowadzą już przez większość naszych miast. Infrastruktura staje się coraz bardziej przyjazna i przystępna rowerzystom, a my mamy wręcz obowiązek z tego korzystać: 

jeżeli w kierunku, w którym jedziesz, wyznaczono drogę lub pas dla rowerów, jesteś zobowiązany nim jechać 

Gdy ulica nie ma wydzielonej drogi rowerowej, jedź poboczem, a gdy nie ma pobocza – możliwie jak najbliżej prawej krawędzi jezdni. Bez przesady, nie musisz wjeżdżać na krawężnik. Zmieścimy się wszyscy. 

Jeszcze raz. Jako rowerzysta jesteś zobowiązany jechać: 

• drogą lub pasem do rowerów, jeśli jest taki wyznaczony w kierunku, w którym jedziesz 
• poboczem, jeśli nie ma wyznaczonej drogi lub pasa dla rowerów 
• jak najbliżej prawej krawędzi jezdni, jeśli pobocze nie nadaje się do jazdy lub po prostu go nie ma 

Chodnik jest dla pieszych. 

Kierowcy vs. rowerzyści – kto ma pierwszeństwo?

Tak określone zasady wydają się proste, ale jednak napięcia na linii kierowcy – rowerzyści to nieodłączny element dyskusji publicznej i każdej jazdy po mieście. 

Kierowcy zarzucają rowerzystom “rozpychanie się” na ulicy, a rowerzyści z kolei czują się agresywnie spychani z jezdni. Wiele niebezpiecznych sytuacji wynika też z nieudzielenia pierwszeństwa. 

55% wypadków z udziałem rowerzystów jest spowodowane przez kierowców samochodów osobowych

Dwa główne powody wypadków to: 

• nieudzielenie pierwszeństwa przejazdu 
• nieprawidłowe wyprzedzanie.  

Co kodeks drogowy mówi o tych spornych sytuacjach? 

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.

Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerzyście jadącemu na wprost (…).

Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi.

Wynika z tego, że jeśli jedziesz rowerem po drodze rowerowej, masz pierwszeństwo przed samochodami, które tę drogę przecinają.

UWAGA Wjazd na drogę dla rowerów nie jest traktowany jako włączenie się do ruchu! Kiedy zjeżdżasz z drogi rowerowej na poboczę lub jezdnię, włączasz się do ruchu i NIE MASZ PIERWSZEŃSTWA. 

Wyprzedzanie i inne manewry

Przy wyprzedzaniu należy zachować szczególną ostrożność. Jadąc na rowerze, możesz wyprzedzać samochód z prawej lub z lewej strony, w ramach jednego pasa ruchu. Pamiętaj jednak, że kiedy jedziesz po prawej stronie samochodu równolegle (szczególnie z podobną prędkością), znajdujesz się w martwym polu – nie jesteś widoczny. Daj kierowcy czas na reakcję i upewnij się, że nie zrobi nic nagłego i niebezpiecznego. 

Kierowca może mieć najlepsze chęci, ale jeśli Cię nie zauważy, nie ma jak zareagować. Wypadek gotowy. 

Nigdy o tym nie zapominaj! 

Sygnalizowanie manewrów na rowerze jest niezwykle ważne. Wystarczy trochę wyobraźni. Jedziesz na dynamicznej, zwinnej maszynie, która nie wydaje dźwięku. Obok Ciebie znajduje się człowiek w wielkim warczącym pojemniku z metalu. Dodatkowo ma pewnie zamknięte szyby i słucha ulubionej muzyki… Samochód nigdy nie będzie tak zwrotny, jak rower, ale modele hybrydowe i elektryczne poruszają się już niemal bezgłośnie. To podwójne ryzyko! Nie dość, że coraz trudniej USŁYSZEĆ jadący za nami samochód, to jeszcze nie można oczekiwać od niego natychmiastowej reakcji (jak np. od innego rowerzysty, który Cię widzi i prowadzi lekką crossówkę). 

Zwróć uwagę szczególnie na: 

• skręcanie (zakręt w lewo to najtrudniejszy manewr dla rowerzysty w przestrzeni publicznej) 
• zmianę pasa ruchu. 

Jak bezpiecznie sygnalizować manewry? 

Zamiar skrętu lub zmiany pasa sygnalizuj wyciągnięciem ręki co najmniej kilka sekund wcześniej. Przed samym manewrem KONIECZNIE upewnij się, czy nie jedzie za Tobą pojazd, który planuje wyprzedzanie. 

Zbyt krótkie lub zbyt późne sygnalizowanie skrętu to częsta przyczyna tragicznych wypadków. A wystarczy pomyśleć… W czasie samego skręcania trzymaj obie ręce na kierownicy i bądź czujny. 

Rower na chodniku i na pasach 

Jazda po chodniku jest niebezpieczna, zakazana i naprawdę w złym smaku. Od tej reguły są jednak wyjątki, które warto znać. Możesz jechać rowerem po chodniku, kiedy:  

• warunki pogodowe zagrażają Twojemu bezpieczeństwu na jezdni (śnieg, silny wiatr, ulewa, gołoledź, gęsta mgła) 
• szerokość chodnika wzdłuż drogi (po której ruch pojazdów jest dozwolony z prędkością większą niż 50 km/h) wynosi co najmniej 2 m i brakuje wydzielonego pasa dla rowerów
• opiekujesz się dzieckiem do 10 r.ż. Dziecko w tym wieku, nawet jeśli jedzie rowerem, według prawa jest pieszym i NIE MOŻE poruszać się po ścieżce rowerowej. Idźcie/ jedźcie jak najbliżej LEWEJ krawędzi jezdni, jak piesi. 

A jak już przy pieszych jesteśmy… Znaną, ważną i uparcie ignorowaną zasadą jest to, że 

nie można przejeżdżać rowerem po przejściu dla pieszych! 

Musisz zejść z roweru i przeprowadzić go na drugą stronę. Kara za złamanie tego przepisu to grzywna 100 zł.

Prawa i obowiązki rowerzysty

Jadąc po drodze miejskiej, musisz odpowiednio wyposażyć swój rower. Zgodnie z wytycznymi Policji w Polsce rower musi mieć: 

• co najmniej jeden skutecznie działający hamulec, 
• sygnał dźwiękowy o n i e p r z e r a ź l i w y m dźwięku, 
• co najmniej jedno światło pozycyjne barwy białej lub żółtej selektywnej z przodu
• co najmniej jedno światło odblaskowe barwy czerwonej oraz co najmniej jedno światło pozycyjne barwy czerwonej z tyłu

W przeciwieństwie do kierowców, rowerzyści nie muszą używać lampek przez całą dobę, tylko od zmierzchu do świtu. Kask rowerowy, odblaski i kamizelki nie są obowiązkowe, ale mają zbawienny wpływ na bezpieczeństwo Twoje i innych. Polecam. 

A czego nie możesz? 

• kierować w stanie nietrzeźwości/ pod wpływem alkoholu lub innej substancji psychoaktywnej 
• jechać bez trzymania co najmniej jednej ręki na kierownicy oraz nóg na pedałach/ podnóżkach 
• korzystać z telefonu, jeśli wymaga to trzymania w ręku słuchawki/mikrofonu 
• jechać obok innego uczestnika ruchu, jeśli utrudnia to poruszanie się innym lub zagraża bezpieczeństwu 
• jeździć z dzieckiem bez fotelika

Przepisy ruchu drogowego na rowerze – podsumowanie 

To, że osoba dorosła może się poruszać na rowerze bez uprawnień, nie zwalnia jej z obowiązku znania prawa oraz przestrzegania przepisów. 

Zanim zaczniesz choćby dojeżdżać rowerem do pracy, koniecznie sprawdź stan techniczny swojego roweru, dokup jakieś oświetlenie i dzwonek i przypomnij sobie zasady ruchu drogowego. Nawet jeśli masz dobre intencje, to, co Tobie wydaje się zdroworozsądkowe, dla innej osoby może być niebezpieczne, a w świetle prawa – zabronione. 

Z przyjemnością obserwuję, jak infrastruktura miast staje się coraz bardziej przystępna dla rowerów. Korzystajmy z tego*!

* mądrze i odpowiedzialnie